Co należy się wdowie po śmierci męża

Sytuacja ogólna

Śmierć jednego z małżonków najczęściej diametralnie zmienia sytuację drugiego z nich. Bardzo często bywa tak, że ciężar utrzymywania rodziny spoczywa na barkach ojca i męża, a jego dochody uzyskane z pracy lub wypracowanych świadczeń stanowią przeważającą część domowego budżetu. Bardzo często ten budżet jest też obciążony kredytem. Nieprzewidziany zgon, skutkuje najczęściej znacznym pogorszeniem sytuacji, materialnej rodziny.

 

Zasiłek pogrzebowy

Po śmierci męża prawo polskie przewiduje dla wdowy po nim wypłatę zasiłku pogrzebowego. Ta zapomoga nie ma charakteru ciągłego i jest wypłacana jednorazowo. Jest to jednak zapomoga przyznawana jednorazowo, nie ma charakteru ciągłego.

Zasiłek ten jest przyznawany osobie, która poniosła koszty pogrzebu.

Zasiłek jest wypłacany na podstawie odpowiedniego wniosku złożonego w ZUS.

Należy do niego dołączyć także:

-  akt zgonu,

- oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu,

- dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo z osobą zmarłą,

- zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Formalności trzeba dopełnić w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci, inaczej prawo do świadczenia przepadnie.

 

Renta po małżonku

Innym, znacznie korzystniejszym rozwiązaniem jest „renta po małżonku”. Jest korzystniejsze, ponieważ ma charakter ciągły.

Ta forma świadczenia bardzo często, mylnie zresztą, jest nazywana „przejęciem emerytury po mężu”. Tak naprawdę jest to „świadczenie rodzinne” i starać się o niego mogą także inni członkowie rodziny.

Jak podaje ZUS, do renty rodzinnej mają prawo członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci:

- miała ustalone prawo do emerytury, albo spełniała warunki do jej uzyskania,

- miała ustalone prawo do emerytury pomostowej;

- miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej   

  uzyskania;

- pobierała zasiłek przedemerytalny;

- pobierała świadczenie przedemerytalne;

- pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Przy ocenie prawa do renty przyjmujemy, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

 

Czy każda wdowa ma prawo do renty rodzinnej

Sam fakt samo pozostawania w związku małżeńskim i owdowienie nie upoważnia automatycznie do wypłaty renty rodzinnej. Podobnie samo prawo zmarłego do świadczeń emerytalnych jest niewystarczające. Kobieta musi dodatkowo spełnić przynajmniej jeden z wymienionych warunków:

- w chwili śmierci małżonka miała skończone 50 lat lub była niezdolna do pracy;

- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat;

- sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej;

- ukończył 50 lat lub stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci.

 

Okresowa renta rodzinna

Ustawodawca przewidział w przepisach tzw. okresową rentę rodzinną dla wdowy (lub wdowca), która nie spełnia powyższych warunków i nie ma źródła utrzymania.

Świadczenie może być wypłacane przez rok od śmierci współmałżonka lub “przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej – nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka”.

 

Wysokość renty rodzinnej wynosi:

85% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba;

90% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby;

95% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby lub więcej.

 

Wniosek o rentę po śmierci męża

Wdowa, starając się o to świadczenie, spełniając określone w ustawie warunki składa w tym celu specjalny wniosek do ZUS na odpowiednim formularzu. Są one dostępne na stronie internetowej instytucji lub w oddziale stacjonarnym.

Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:

- akt zgonu małżonka,

- dokumentem potwierdzającym datę urodzenia wnioskodawcy,

- skrócony odpis aktu małżeństwa,

- zaświadczeniem o stanie zdrowia wnioskodawcy lub dziecka – w przypadku niezdolności do pracy,

- zaświadczeniem o pobieraniu nauki – w przypadku ubiegania się o rentę rodzinną ze względu na wychowanie dziecka, które ukończyło 16 lat.

 

Renta dla wdowy aktywnej zawodowo

Pracująca wdowa może starać się o rentę rodzinną, o ile spełni określone przez ustawodawcę omówione wcześniej warunki.  Należy wiedzieć przy tym, że osiągane zarobki mogą skutkować zmniejszeniem wysokości świadczenia w zakresie:

- przekroczenie limitu 70% przeciętnego wynagrodzenia,

- całkowitym odebraniem środków w przypadku przekroczenia limitu 130% przeciętnego wynagrodzenia.

 

Ile renty rodzinnej po mężu?

Wysokość “emerytury po mężu”, czyli renty rodzinnej, zależy od wysokości pobieranego przez niego świadczenia oraz liczby osób uprawnionych do jej otrzymania. Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest:

 - jedna osoba, należy się 85% świadczenia zmarłego.

- dwie osoby – 90% świadczenia zmarłego,

- trzy osoby 95% świadczenia zmarłego.

 

ZUS bada uprawnienia zmarłego do wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych, do jakich mógł mieć prawo w chwili śmierci.

Ustala rentę rodzinną po świadczeniu w najkorzystniejszej wysokości.

Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, którą – w razie konieczności – dzieli po równo między uprawnionych.